Manderlay

Trier'in Amerika - Fırsatlar Ülkesi üçlemesinin ikinci filmini de seyrettim. Daha önce de bir çok sefer olduğu gibi gene bir Trier filminin çıkışında, filmdeki görsel şölenden, anlatımdan, dilden serhoş olmuş bir şekilde ama ama ne şimdi bu adamın duruşu diye kalakaldım.

Hikaye Grace'in bu sefer de köleliğin sürdüğü bir çifliğe demokrasi ve özgürlük götürme isteğini seyrettim. Cümleyi böyle kurunca Amerika'nın Irak'a, Afganistan'a demokrasi ve özgürlük götürmesine ne kadar da benzedi. Evet, tabi ki böyle bir kavramsallaştırma var filmin arkasında ama benim asıl paylaşmak istediğim soru, tüm iktidar çelişkileri, efendi ve köle arasındaki karşılıklı bağımlılık pek güzel anlatılmışken filmde, yazılar geçerken ki o gösteri de ne idi?

Nerde duruyor Trier? Filmde ne de güzel veriliyor bir çok çelişki. Efendinin köleye, köle olarak kulanmasının yanında onu özgürleştirilmesinde kendine biçtiği rol. Öğreten adamlık. Özgürleştiricilik. Demokrasi götüren sihirli el olarak efendi egosonu beslemesi. Kölenin ise köleliğin kötülüğünü kullanarak kendini acındırmasının yanında varoluşu, seçimleri ve temel yaşama ihtiyaçlarını sağlama sorumluluklarını efendiye atarak kazandığı rahatlık.

Bu çelişkilerin sunumundan sonra Trier hakikaten tüm sorumluluğu tüm bu çelişkileri yaratan efendiye mi atıyor?

Ben düşününce bire bir ilişkilerimden, sosyal birlikteliklerime, iş hayatımdan, akademik hayatıma, yaşadığım topraklarda yaşananlardan, dünyanın durumuna gördüğüm, hisstiğim tüm bu efendi köle durumlarının sorumluluğunu bu durumu yaratan efendilere mi atıyorum?